DÜNYA’DA YAŞAYAN BÜTÜN ADIGE HALKININ ORTAK KULLANABİLECEĞİ STANDART BİR LATİN ALFABESİ OLUŞTURULMASI İÇİN ADIGE DİL DERNEĞİNİN (ADDER) ADIGE HALKINA ÇAĞRISIDIR. Bugün Adıge halkının %
90’ı dünyanın 45 ülkesinde diasporada yaşamaktadır. Diasporada yaşayan Adıgeler’in
en yoğun yaşadıkları ülke ise Türkiye’dir. Diaspora şartlarında dilimizin yok
olmasını önlemenin ve gelecek nesillerimize taşımanın en etkili yolu dilin
sistemli bir şekilde yazılıp okunması ile mümkündür. Anavatanımızda kullanılan Kril
alfabesi ile okuyup yazmak tabiî ki mümkündür. Ancak bu alfabe, anavatanımız
ile sınırlı kaldığı gibi diasporada yaşayanların aşina olmadıkları bir
alfabedir. Adıge Dil Derneği olarak kesin ve net olarak şunu belirtmek
istiyoruz. Adıge halkının yazılı kaynaklarının büyük bölümü tarihi
anavatanımızda Kril alfabesi ile oluşturulmuştur. Kril alfabesi ile yazılmış
olan bütün eserler ana kaynaklarımız olacaktır. Ancak anavatanımızda kullanılan
Kril alfabesi dahi standart bir alfabe değildir. Üstelik bilgisayar yazılım
programları tarafından da kabul görmesi hemen hemen imkansızdır. Adıge Dil
Derneği tarafından hazırlanıp Web sitemizde halkımızın hizmetine sunulan (www.adigedilder.com) çevirmatik
adlı program sayesinde Kril’den Latin’e, Latin’den Kril’e anında çeviri yapmak
mümkündür.
Türkiye’de ana dilde
eğitim için yıllardır Adıge halkı büyük bir çaba sarf etmektedir. Ana dilde
eğitim Milli Eğitim Bakanlığı müfredatına konulduğu zaman Türkiye Cumhuriyeti
yasaları başka bir alfabe ile eğitim verilmesine müsaade etmediği için bu
eğitiminin mutlak surette Latin alfabesi ile verilmesi istenecektir. Ayrıca ilköğretime
devam eden bir çocuğa ana dilini öğretmeye çalışırken hiç aşina olmadığı,
ailesinin dahi bilmediği Kril alfabesini de öğretmek dil eğitiminin önünde
caydırıcı bir etki yaratacaktır. Unutulmamalıdır ki eğitim sadece okulda değil,
evde de devam eden bir faaliyettir. Çocuk annesinin, babasının veya evde
bulunan herhangi büyüğünün dahi bilmediği bir alfabe konusunda kimden nasıl
yardım alacaktır? Sadece dil eğitimi konusunda değil, radyo ve televizyon
programcılığı konusunda da durum aynı olacaktır.
Dilimizin yaşatılması
konusunda başarının sağlanması sadece eğitim ile mümkün değildir. Arzu edilen
başarı dilimizin günümüz teknolojisi dijital sisteme kabul ettirilip
tanıtılması ile mümkün olacaktır. Bugün internetten bilmediğiniz bir dilin
çevirisini anında yapmanız mümkün. Çok yakın gelecekte bütün dilleri anında
sesli bir şekilde çevirebilen mobil telefonlar kullanılmaya başlanacaktır.
Şimdiden bu sistemlerin alt yapı çalışmalarına başlanmalıdır. Bu çalışmaları
yapabilmek için de Latin alfabesini kullanmak zorunluluğumuz vardır.
Adıge Dil Derneği bütün
bu konuları kapsamına alan, sadece Türkiye değil Dünyanın çeşitli ülkelerinde
yaşayan bütün Adıgeler için standart ortak bir Latin esaslı alfabe oluşturma
çalışması başlatmıştır. Bu çalışma gelecek nesillerimize kültürümüz, dilimiz ve
var olma mücadelemiz anlamında yapabileceğimiz en büyük yatırım olacaktır. Dünya’nın
neresinde yaşarsa yaşasın, statüsü, akademik seviyesi, eğitim konusu, eğitim
düzeyi ne olursa olsun Adıge dili konusunda bilgi, birikim, beceri, deneyim ve
çalışması olan tüm hemşerilerimizi koşulsuz ve şartsız olarak Adige Dil
Derneğinin bu tarihi çalışmasına katılmaya davet ediyoruz.
ADIGE DİL
DERNEĞİ (ADDER)
www.adigedilder.com
| 
