Mayıs 1970 / ŞAM. Soyunma odasında ismim zikredildi, ‘Bir akraban seni arıyor’ dediler. ‘Kulis girişinde bekliyor’. Sanıyorum Bislan Ağabey idi haberi getiren. Elbruz Hoca’ya danışmadan tuvalete gidemediğimiz yıllardı, izin aldım. 'Sabah saat 10'da otelde ol' dedi, 'emredersiniz' dedim-çıktım. Kulisin önünde bir binbaşı bekliyordu beni, yanında karısı ve iki çocuğu ile birlikte. Kucaklaştık mı hatırlamıyorum ama beni evine götürmekte kararlıydı.

Şoförü, Rus yapısı askeri bir Jeep ile kapının önündeydi. Beş günden beri Amman’da ağırlanıyorduk ve içinde gezindiğimiz arabalar Mercedes değilse dudak büker hale gelmiştik neredeyse. Jeep’i biraz yavan bulduğumu itiraf etmeliyim, üstelik oteldeki sabaha süren şamatayı kaçırmış olmaktan mutsuzdum biraz. On altı yaşındaydım eni-konu.

Kuneytre’li ihtiyarlar, bütün sülalemi tek tek saydırdı bana gece yarısı sofrasında. Babamın dedesi Beçmırz’dan başlayıp bilebildiklerimi anlattım. Onlarda bütün bildiklerini. Kenarı tırtıllı küçük fotoğraflar verdiler bir alay, Kuneytre’li Hapae sülalesine dair. Ertesi sabah Damascus Bazaar’ın önünde hiçbir zaman elime geçmeyecek fotoğraflar çektirdik hep beraber, sonra otele bıraktılar, ayrıldık. Binbaşı Jeep’ini ‘’dağlara sürdü ve bir daha imi-timi belli olmadı’’. Ne benden haber gitti ona-ne ondan bana.

Binbaşı yaşıyor mu bilmiyorum ama ihtiyarların hemen hepsi hakkın rahmetine kavuşmuş olabilir. Eğer öyleyse hepsine rahmet diliyorum.

Beri yanda Türkiye’de, 1960 tan beri darbe olmamıştı henüz. Suriye’de ise Salah Cedid iktidardaydı sanırım ve bizim ziyaretimizden tam altı ay sonra kansız bir saray darbesiyle Hafız Esed geçecekti yerine. O ziyaretten on ay sonra ise 12 Mart 1971 yılında bir darbe daha yapılacaktı, bu sefer bizim tarafta. Darbeciler birbirini sevmez bilirsiniz, halkları da. Kopup gittik sonunda, yitirdik birbirimizi.

Selanik Caddesi, Mermer Apartmanı'nda, bir sağlık sorunu nedeniyle uzun süre konuğumuz olan Halep / Mumbiç’li Cahit Mahmud’u çok sevmiştik oysa. Hani şu, Nadire ablaya aşık olup, Kube Hasan’dan Çerkesçe aşk şiirleri söyleyebilen o. ’’ İşin yarısı bitti / Ben onu seviyorum’’diye . Birde Mumbuiç’e döndüğünde gönderdiği fotoğrafların üzerine rapido kalemiyle notlar yazan. ‘’Bu da küçük Mahmud-nizam yok-intizam yok’’ gibi.

Yoklar artık, kaybolup gittiler.

O, Şam ziyaretinden tam yirmi yıl sonra Nalçik parkında dolaşan Suriye’li ihtiyarlarla tanıştım. Koko Valeri’ye övgüler düzüp / Hafız Esed için dua ediyorlardı, ... İçim burkuldu.

Başka türlü bir şey benim istediğim

Ne ağaca benzer, ne de buluta

Böyle bir yer değil gideceğim memleket

Denizi başka deniz, havası başka hava. (*)

Yaşadığımız ülkelerde kimden yana tavır alacağız biz? Halkın yanında mı-yoksa Esed’in yanında mı olacağız? Tavır almaz isek eğer, kimin yanında tavır almış addedileceğiz?

Sıkıştırıldıklarını biliyorum. Daha da sıkıştırmak değil benim amacım.

Öyle değil de, her sıkıştırıldığımızda bir başka diktatöre sığınmak mı kaderimiz? Çar iteklerse Padişah, Miloşeviç tokatlarsa Yeltsin, Esed çıldırırsa Putin.

Dünya o kadar kötü bir yer değil hâlbuki. Yaşanabilir kılmaya katkımız olmayacak mı bizim?

Gelen haberlere göre, Suriyeli Ermeniler – Süryaniler - Hristiyan Araplar ve Kürtler Esed’den yana tavır alıyorlarmış. Olur ya Müslüman Kardeşler iktidar olursa diye. Müslümanlarda böyle bir intibaı silemiyorlar bir türlü. Bu onların kusuru ama gelecek Esed’den daha kötü olabilir mi bir defa?

Alevi-CHP ilişkisi gibi bir şey. Tuhaf ama bu bir olgu.

Suriyeli Çerkeslere düşen görev, diktatöre karşı olmaktır ilk. Sonra, Çerkesya’ya da dönebilirler elbet, eğer çok istiyorlarsa.

Ben tersini düşünüyorum. Bu, tam da bizim savaşımız. Üstelik hem haklı, hem de galip gelme ihtimalimizin yüksek olduğu bir savaş. Ve adil.

Gelecek, mevcuttan kötü olamaz.

CARI.

______________

(*)Can Yücel / Değişik